25. karedeki 'İslamofobi' tehlikesi

25. karedeki 'İslamofobi' tehlikesi

Gençlik ve Spor Bakanlığınca yapılan bir araştırmaya göre, yurt dışı menşeli 6 sinema filmi, 5 çizgi film ve 3 müzik klibinde "İslamofobik içerik" tespit edildi.

ANKARA - Selma Kasap

Gençlik ve Spor Bakanlığınca İslamofobik içerik tespit edilen yurt dışı menşeli 6 sinema filmi, 5 çizgi film ve 3 müzik klibinin tepkiler nedeniyle ya yayından kaldırıldığı ya da içeriğinin değiştiği bildirildi. 

Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilk adımı iki yıl önce "Bilgisayar Oyunlarında İslamofobi" başlıklı kitapçık ve "oyunlardaislamofobi.com" adlı siteyle atılan çalışma geliştirildi.

Gençlik ve Spor Bakanlığınca yürütülen çalışmaları koordine eden Eğitim, Kültür ve Araştırma Genel MüdürüHuzeyfe Yılmaz, farklı bilgisayar oyunlarında tespit ettikleri İslamofobi içeriklerini daha önce "oyunlardaislamofobi.com" internet sitesinden duyurduklarını, bu çalışmayı, sinema ve müzik sektörünü de dahil ederek genişlettiklerini ifade etti.

Yılmaz, İslamofobik içerik tespit edilen yapımların daha çok ABD menşeli olduğuna dikkati çekerken, bazı yapımların tepkiler üzerine ya değiştirildiğini ya da yayından kaldırıldığını ifade etti.

"Çok sayıda insanın düşünce ve davranışını etkilemek amacını taşıyan önceden planlanmış bir mesajlar bütünü" olan propagandanın genelde algı yönetimleri ile alenen veya bilinçaltı teknikleri üzerinden verildiğine işaret eden Yılmaz, günümüzde bunun en çok haber, sinema, çizgi film, müzik ve reklam üzerinden yapıldığını aktardı.

"Bilinçaltına gönderilen gizli mesaj" anlamına gelen subliminal mesaj yönteminin Hollywood sineması tarafından 1950'li yıllarda fark edildiğini anlatan Yılmaz; bunun "25.kare" adıyla reklamlar ve sinema filmlerinde, MP3 formatındaki ses dosyaları aracılığıyla da internet sitelerinde kullanıldığını kaydetti.

Bilinçaltı şekillendirmesinde ve algıları yönetmede önemli bir güce sahip olan sinema sektörünün, İslamofobi olgusunun artışında göz ardı edilemeyecek kadar büyük bir paya sahip olduğunu belirten Yılmaz, İslam karşıtlığının, 11 Eylül 2001 saldırılarından sonra sadece sinema sektöründe değil oyun, çizgi film ve müzik alanında da boyut atlayarak çok daha yoğun şekilde işlenmeye başladığı değerlendirmesinde bulundu.

Yılmaz'ın verdiği bilgiye göre Bakanlıkça yapılan çalışmayla sadece dijital oyunlar değil farklı yapımlardaki İslamofobi içerikleri araştırıldı ve yurt dışı menşeli 6 sinema filmi, 5 çizgi film ve 3 müzik klibinde İslamofobik içerik tespit edildi.

Söz konusu yapımlar yakın zamanda Bakanlıkça hizmete girecek "farkindayiz.gov.tr " internet sitesinden kamuoyuna duyurulacak.

İslamofobi içerikli filmler

İslamofobi içeriği olduğu tespit edilen filmlerin bazıları şunlar:

2001-2014 yılları arasında ABD yapımı "24" isimli dizide, hayal ürünü İslam kökenli teröristlerle antiterör örgütlerinin mücadelesi işlendi. ABD’li bir bakanı ve kızını kaçıran, kanlı eylemlere giren teröristlerin Müslüman, bir Türk ailenin terörist olarak gösterilmesi tepkilere yol açtı.

2006 İtalya-İngiltere ortak yapımı "The Stone Merchant" isimli film, güncel olaylara ve Doğu kültürlerine olan tek taraflı yaklaşımı ile çok fazla eleştiri aldı. Filmde, Kapadokya adeta yasa dışı uluslararası bir terör örgütünün önemli merkezlerinden biri gibi gösterildi. Filmde, "İslam'ın insanlık için ne derece tehlikeli olduğu, İslam'ın terör üreten bir din olduğu" algısı yaratılmaya çalışıldı.

2008 Hollanda yapımı "Fitna" isimli kısa filmin İslam aleyhtarı senaryo ve görüntüler barındırdığı tespit edildi. Hz. Muhammed'i, başının üzerinde bir bombayla resmeden karikatür ile başlayan ve Kur'an'dan ayetler eşliğinde devam eden filmde, başta Amerika'daki 11 Eylül saldırıları olmak üzere, İspanya ve İngiltere'deki saldırılara yer verildi.

2012 Belçika-İspanya yapımı "The Innocent Prophet" isimli filmde Hz. Muhammed "sahte din uyduran biri" olarak gösterildi ve İslam, masumları öldüren, çocukları istismar eden bir din olarak lanse edildi.

2012 ABD yapımı "Innocence of Muslims" isimli filmde Hz. Muhammed'e hakaret içerikleri tespit edildi.

2013 ABD yapımı "Da Vinci's Demons" isimli dizinin birçok sahnesinde Müslüman Osmanlı ordusuna ilişkin olumsuz replikler yer aldı ve Müslüman asker ve komutanlar replikleri ile acımasız olarak lanse edildi.

İslamofobik diziler

Araştırmaya göre, İslamofobik içerik tespit edilen dizilerin bazıları ise şöyle:

1997 ABD yapımı "South Park" isimli çizgi dizide, intihar saldırısı yapan uçakların kuyruklarında Türk bayrağı motifinin bulunmasının yanı sıra Hz. Muhammed oyuncak ayı kostümü giydirilmiş şekilde yansıtıldı. Gelen tepkiler üzerine Hz. Muhammed kelimeleri "biplendi" ve yine aynı bölüm sansür bandı ile yayımlandı.

1980 İspanya yapımı "Ruy, The Little Cid" isimli çizgi dizide, Müslümanların geçtikleri her yerde vahşi ve barbar yöntemler kullandıkları yansıtıldı. Çizgi filmin, Türkiye'de de özel bir kanalda yayınlanması büyük tepki topladı.

2015 Japonya yapımı "Noragami Aragoto" isimli çizgi dizinin girişinde ve seslendiren kişinin albümünde yer alan "Push Buttons" isimli parçada ezan sesi uygunsuz şekilde kullanıldı. Tepkiler üzerine yapımcı firma tarafından albümün dağıtımı durduruldu ve dağıtımı yapılan DVD ve Blu-ray setleri geri istendi. Noragami Aragoto'nun sonraki üç bölümünün yayın tarihi tekrar değerlendirilmek üzere ertelendi.

1987-2016 İngiltere yapımı "Fireman Sam" isimli çizgi dizide, “Sorunlu Sular” başlıklı bölümünde, karakterlerden birinin Kur’an-ı Kerim’den bir sayfanın üzerine basarak düştüğü fark edildi. Yapımın 2014'te yayımlanan bir bölümünde, üzerine basılan sayfa havada süzülürken, kısa bir süre için Kuran'dan ayetler görüldü. Tepkiler üzerine yayıncı şirket, Kur'an-ı Kerim'e hakaret olarak algılanan bu bölümü yayından kaldırırken, yapımcı şirketler de konuyla ilgili soruşturma açılmasını beklediklerini açıkladı.

1999 ABD yapımı "Family Guy" isimli çizgi dizinin 11. sezonunun 15. bölümünde Müslümanlar, kadını metalaştıran, günlerini boş işlerle geçiren insanlar olarak tasvir edildi.

Müzik yapımları

Araştırmaya göre, İslamofobik içerik tespit edilen müzik yapımları ise şöyle:

"Namewee" isimli Malezyalı rap şarkıcısı "Oh My God" adlı parçası, dini değerlere hakaret gerekçesiyle tepki çekti. Namewee, tepkilerin ardından ibadethaneleri dine hakaret etmek amacıyla şarkısında kullandığı gerekçesiyle Malezya polisi tarafından gözaltına alındı.

Tataristan'ın ünlü şarkıcılarından Rezeda Ganiullina’nın, "My Soul (Ruhum)" isimli şarkısı için Tataristan’daki Beyaz Cami'yi arkasına alarak çektiği video klip ve dans görüntüleri büyük tepki topladı.

"Rotting Christ" isimli Yunan grubunun "In Nomine Dei Nostri" isimli parçasında yoğun bir şekilde satanizm ve şeytana tapmanın telkin edildiği belirlendi.