Bu hafta Kazakistan (01/04/2025)

Bruxlles Korner

Kadir Duran

Bu hafta Kazakistan (01/04/2025)

Kazakistan-AB: Güçlendirilmiş İşbirliğine ve Vize Kolaylığına Doğru

Almatı, 28 Mart 2025 – Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokaïev, Almatı'da Avrupa Birliği Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile ikili ilişkileri görüşmek üzere bir araya geldi. AB ve Kazakistan, ekonomik ortaklıklarını güçlendirmeyi ve vize alımını kolaylaştırmak için müzakerelere başlamayı hedefliyor.

Kallas, AB ile güçlendirilmiş bir ortaklık anlaşması imzalayan bölgedeki ilk ülke olarak Kazakistan’ın öncü rolünü övdü. Tokaïev ise, istikrarsız uluslararası bir bağlamda diyalog ve diplomasinin önemini vurguladı.

⸻

Ülkeyi Yeniden Şekillendiren Reformlar Gündemi

İktidara geldiğinden beri Tokaïev, bir dizi siyasi ve kurumsal reform yürütüyor. 2022'de ülke, ultra başkanlık sisteminden başkanlık-parlamento modeline geçti.

Seçim reformu, milletvekilleri ve yerel temsilcileri seçmek için karma bir sistemin uygulanmasına olanak tanıdı. 2023'te, ilçe ve büyük şehirlerin valilerini belirlemek için pilot seçimler düzenlendi ve katılım oranı %60'tan fazla oldu.

⸻

Kazak Teknolojisi Patlama Yapıyor: 6 Yılda %1800 Büyüme

Kazakistan, tam bir teknolojik patlama yaşıyor. Sadece altı yılda, dijital sektörünün değeri 18 kat artarak 26 milyar dolara ulaştı.

Kaspi (ödemeler/fintech) ve Freedom Holding Corp (finansal hizmetler) gibi şirketler, Google veya Apple gibi devlerin borsa performanslarını geride bırakarak önemli oyuncular haline geldi. Kaspi, 10 milyar doların üzerinde bir değerlemeye ulaştı, Freedom ise 2024'te 1,6 milyar dolar gelir elde etti.

⸻

Yapay Zeka Ulusal Önceliklerin Kalbinde

Almatı'da, AlmatyFair.ai fuarı, Kazakistan'ın yapay zeka konusundaki hedeflerini öne çıkardı. Ülke şunları başlattı:
- KazLLM, ulusal dil modeli,
- 8.000'den fazla kullanıcılı bir yapay zeka platformu,
- Uluslararası alem.ai merkezi,
- Orta Asya'nın ilk peer-to-peer yapay zeka okulu, Tomorrow School.

Dijital Bakan Zhaslan Madiyev, şu ifadeleri kullandı:

"Kazakistan, yapay zekayı ithal etmemeli, onu yaratmalıdır."

⸻

1,5 Milyar Dolar Değerinde Dev Veri Merkezi Projesi

Fuarın yanı sıra, iki adet hiperscale veri merkezi inşa etmek için Singapur merkezli GK Hyperscale Ltd ile bir anlaşma imzalandı. Yatırım 1,5 milyar dolar olup, 200 MW kapasiteli ve 360'tan fazla istihdam yaratılacak.

Hedef: Kazakistan'ı Amazon veya Microsoft gibi devleri çekebilecek bir bölgesel dijital merkez haline getirmek. Gelirlerin bir kısmı, bulut ve yapay zeka hizmetlerinin ihracatına ayrılacak.

⸻

Buz Patinajında Tarihi Madalya: Shaïdorov Boston'da Parlıyor

Spor alanında, Kazak Mikhaïl Shaïdorov, 2025 Dünya Artistik Patinaj Şampiyonası'nda Boston'da gümüş madalya kazandı. Bu, Kazakistan'ın bu spordaki üçüncü dünya madalyasıdır.

Shaïdorov, 2026 Kış Olimpiyatları'nda Milano'da Kazakistan'ı temsil edecek.

⸻

Sonuç:

Kazakistan, diplomasi, ekonomi, teknoloji ve spor gibi her alanda modernleşme sürecini hızlandırıyor ve Orta Asya'nın merkezinde stratejik konumunu pekiştiriyor.