Özel anket: Flamanlar 'Cordon Sanitaire' anlașmasını rafa kaldırmak istiyor

Bruxelles Korner

Zehra Özer

Flaman halkının 10’da 6’sı ırkçı olmasıyla bilinen Așırı Sağ Eğimli Vlaams Belang parti'nin hükümette yer alabileceğinin yanıtını verirken,  10 kişiden 4’ü yönetimde kesinlikle yer alması gerektiğini yanıtladı. Belçika’da 80 yıllarının sonunda așırı ırkçı Vlaams Blok partinin yükelișe geçmesiyle, geleneksel partiler arasında sağlanan ve Fransızcada ''karantina hattı'' gibi bir anlama gelen deyiş ‘Cordon Sanitaire’ anlașmasına karşı çıkan sadece aşırı sağ partinin taraftarları değil: Flaman Milliyetçi N-VA Parti’nin seçmenlerinin yüzde 85'i ve Yeşiller seçmenlerinin yüzde 40'ı Vlaams Belang partisi ile işbirliği yapabileceğini yanıtladı. Bu oranlar Het Laatste Nieuws gazetesi ve VTM haberleri tarafından yapılan özel bir anketin sonucudur.  Bart De Wever (N-VA), kendi partisinin anket sonucuna şaşırmadığını ifade ederken; "Aslında o kadar da kötü bir durum değil", yanıtını verdi.  

BELCİKA’NIN FLAMAN BÖLGESİNDE RADİKAL SAĞIN YÜKSELİŞİ

Popülist sağın giderek artan (sadece seçimlerde değil aynı zamanda kritik bir şekilde siyasi ve toplumsal nüfuz olarak) meydan okumasıyla karşı karşıya kalan siyasi güçler bu gelişmelere tedirginlik oluşturacak ölçüde fırsatçılıkla, tehlikeli derecede kayıtsızlıkla ve şaşırtıcı bir beceriksizlikle karşılık vermiştir. Avrupa’da İkinci Dünya Savaşı sonrası liberal mutabakatın önemli ayaklarından biri “aşırı” siyasi güçlerin izole edilmesi ve siyaseten yasak bir bölge –bir nevi cordon sanitaire– geliştirerek bu güçlerin etkisizleştirilmesiydi. Dönemin faşizm hayaleti ve totaliter rejimlerin yıkıcı aşırılıklarına yol açan demokrasi ve insan haklarında yaşanan kırılmaların bir daha tekrar etmemesi adına gösterilen kararlılık radikal sağ partileri savaş sonrası siyasi sistemde de marjinalleştirdi. Bu partiler siyasi meşruiyetten ve kamuda görünürlükten mahrum ediliyor, yönetime erişimleri engelleniyor, parti programları ve eylemleri ince elenip sık dokunarak çoğunlukla yasaklamaya varıyordu. Bu cordon sanitaire bugünlerde önemli ölçüde aşınmış durumda.

Flaman bölgesinde Vlaams Belang’ın kazanmasından sonra en çok merak edilen, “Diğer partilerin cordon sanitaire anlașmasının kaldırılmasına izin verip vermeyeceği ve Vlaams Belang parti’nin yeni hükümette yer alıp almayacağı sorusudur. Milliyetçi N-VA başkanı Bart De Wever,  Vlaams Belang partisi ile konuşmak istediğini zaten duyurdu. Konuyla ilgili seçmenlerin fikrini ölçen ankete göre Flaman halkının yüzde 65'i, seçimlerin ikinci büyük galibi gelen Vlaams Belang parti’nin hükümette yer alabileceğini yanıtlarken,  10 kişiden 4’ü partinin yeni yönetimde kesin kes yer alması gerektiği yanıtını verdi. Bu sonuç, iVOX tarafından dün Flaman halkı arasında yapılan online anketle belirlendi.  

Flaman halkının sadece yüzde 31’i cordon sanitaire’in kalkmasına karșı çıktı

Radikal sağ partiler ya resmi ya da gayri resmi ortak olarak ama gerekli meclis desteğini alarak iktidar koalisyonlarına katılmaya başlamış durumdalar. Daha da ürkütücü olan ise, geleneksel partiler, medya ve tanınmış kişiler popülist sağın söyleminden aldıkları temaları benimseyerek ve “normalleştirerek” bu söylemlere karşı giderek anlayıș göstermeye başladılar. Yıllık bazda kabul edilen göçmen sayısına ilişkin kotaları gittikçe düşürmek, daha sert tutuklama ve ihraç rejimlerini işleme almak, göçmenlerin sosyal hizmetlerden ve imkanlardan yararlanmalarını engellemek ve belli grupları hedef almak son zamanlarda hükümetin söylemlerinde ve siyasetinde bariz bir şekilde görünür hale geldi. Bu tarz girişimlerle geleneksel partiler resmi olarak radikal sağ partilerle işbirliği yapmasalar bile radikal sağın diline ve fikirlerine tehlikeli derecede meşruiyet sağlamaktadır. Böylece kendileriyle “aşırılar” arasındaki sınır belirsizleşti. 

İkinci Dünya Savaşından bu yana demokratik olmayan aşırı sağcı bir parti ile hiçbir vakit aynı yönetimde bulunmayacağını ileri süren bazı geleneksel partilerin șimdi bu ilkelerinden vazgeçmișe benziyor. Flaman halkının yarısı (Yüz'de 49,1) Vlaams Belang parti’nin şimdi demokratik bir parti olduğunu savunuyor. Ankete katılanların sadece yüzde 31'i cordon sanitaire’in korunması gerektiğini yanıtladı. Flaman halkının 10’da 4’ü, Vlaams Belang partinin kesin kes ülkeyi yönetenlerle birlikte olması gerektiğini yanıtladı.

Vlaams Belang’ın hükümette yer almasını isteyenlerin çoğunluğu N-VA seçmenleridir. Yüzde 85’i  Vlaams Belang'ın yeni hükümet ile işbirliği yapmasını bir sorun olarak görmüyor. N-VA seçmenlerinin sadece 10’da 1’i  Vlaams Belang parti’nin yeni hükümete katılaması uygun olmadığını yanıtladı.  

Aşırı sağa duyulan sempati, Flaman N-VA milliyetçileri ile bitmiyor.  CD & V ve Open Vld seçmenlerinin  yarıdan fazlası Vlaams Belang parti’nin  yeni hükümete katılımını destekliyor. SP.a seçmenlerinin her 10 kişiden 4’ü, Vlaams Belang'ın yeni yönetimde yer almasına yeşil ışık yaktı, PvdA seçmenlerinin yarısı düșüncenize katılabiliriz yanıtını verirken, Yeșiller seçmenlerinin yüzde 41'i Vlaams Belang'ın hükümette yer alabileceğini yanıtladı.

Ayrıca, siyasi yelpazenin diğer tarafında bulunan seçmenler de cordon sanitair’in kaldırılmasına tepki göstermedi. Hem CD & V hem de Open Vld seçmenlerinin yüzde 57'si Vlaams Belang'ın yönetime uygun olduğunu yanıtladı.

Vlaams Belang partisine oy verme nedenleri

Ankette ayrıca seçmenlerin Vlaams Belang'a oy vermesinin nedenleri hakkında da bilgi alındı. Flaman halkının aşırı sağcı partiyi seçmesinin en önemli nedeni,  sığınma ve göç sorunu olduğu belirtildi. Yüzde 44’ü için bu ana nedenlerinden biridir.  Yüzde 26'sı mevcut partilere ve hükümet politikasına karșı memnuniyetsizlik, yüzde 8’i Flaman bölgesinin bağımsızlığını isteyen, yüzde 6’ı sosyal güvenlik ve emekli maaşı, yüzde 5’i N-VA'dan memnun olmadığını ve yüzde 4’ü güvence ve adalet, yanıtını seçiminin ana sebebi olarak gösterdi.