2024 YILINDA BELÇİKA'DA NELER DEĞİŞECEK?

Bruxelles Korner

Kadir Duran

2024 YILINDA BELÇİKA'DA NELER DEĞİŞECEK?

Belçikalılar yeni yıla gündelik yaşamlarını etkileyecek birçok yeni değişiklikle girecek.  

Belçika’da, 2024 yılında sağlık, telekomünikasyon, postane hizmetleri, ulaşım, çalışma hayatı, bankacılık, sigortacılık, finans, sigara kullanımı, enerji, inşaat, hukuk, barınma, inşaat ve toplu taşıma sektörlerinde önemli düzenlemeler getiriliyor.

1 Ocak’tan itibaren yürürlüğe girecek düzenlemeler şöyle:    

1-) Elektronik sigara ve sigaralarda yeni uygulamalar

Reşit olmayanlara sigara veya elektronik sigara satışı yasak olmasına karşın gençlerde e-sigara bağımlılığı çok yaygın. Gençlerde sigara ve elektronik sigara bağımlılığını ortadan kaldırmak için bir dizi önlem getiriliyor. Bu önlemlerden biri de daha önce elektronik sigaralara uygulanan verginin mililitre başına 15 euro sent olarak belirlenmesi. Tek kullanımlık elektronik sigaraların fiyatları da bu önlem nedeniyle artacak.

Ayrıca sigara fiyatlarına da paket başına iki euro zam gelecek.

2025'ten itibaren ise mağazalarda tütün ve elektronik sigara ürünleri görünür şekilde sergilenemeyecek ve sigara içilebilen yerler de azalacak.

2-) Hastalık nedeniyle izinlerin geri alınması mümkün olacak

İşçi, yıllık izin süresinde yakalandığı hastalığı nedeniyle kaybettiği izin günlerini yeniden kullanabilecek. Aynı uygulama, işçinin yıllık izin süresinde uğrayacağı kazalar için de geçerli olacak.

Hastalanan veya kazaya uğrayan işçinin bu haktan yararlanabilmesi için derhal işvereniyle iletişime geçmesi, ona sağlık raporunu sunması ve ikamet yerini bildirmesi gerekiyor.

Yine de yıllık izin günleri otomatik olarak uzatılmayacak, kayıp günlerin geri kazanılması daha sonraki bir tarihte gerçekleşebilecek.  

3-VOO bazı ürün ve hizmetlerin fiyatlarını artıracak

Telekomünikasyon şirketi VOO, bazı ürün ve hizmetlerin fiyatlarını artıracak. Artış, dijital televizyon, sabit hatlı telefon ve bağlantı hızlarını süper hızlı hâle getiren Giga Max internet ürünündeki yükselişten kaynaklanıyor.

4-) Memurlar yemek kuponundan faydalanacak

Federal kamu idaresi personeli, çalışma günleri için günlük nominal değeri altı euro olarak belirlenen elektronik yemek kuponundan yararlanacak.

Bu doğrultuda, memur başına yıllık net bin euro civarında yemek kuponu sağlanacak.

5-) Flaman Bölgesi’nde enerji sertifikası

Flaman Bölgesi’ndeki her apartmanın, ortak alanı için Valon Bölgesi ve Brüksel'deki PEB'e eş değer EPC isimli enerji performansı sertifikasına sahip olunması gerekiyor. Daha önce EPC enerji tüketimi fazla binalar için geçerliydi. Bu uygulama, dörtten az daire barındıran binaları kapsayacak şekilde genişletilecek. EPC sertifikası alınmamış binalar için daire sayısına bağlı olarak 500 ile 5 bin euro arasında idari para cezası uygulanacak. Bina sahibi cezayı ödese bile EPC sertifikası alma yükümlülüğü sürecek.

Flaman Enerji ve İklim Ajansı (VEKA) konuyla ilgili olarak “120 bin apartmanın bu yükümlülüğe tabi olduğunu tahmin ediyoruz.” açıklaması yaptı.

6-) Bpost fiyatlarında artış

Belçika Posta Grubu (Bpost), enflasyon ve posta işlemlerinin düşmesiyle oluşan maliyetlerdeki artışı gidermek amacıyla posta pulu ve koli fiyatlarına zam yapacak.

Buna göre bireysel olarak alınan dönem posta pulu birim fiyatı 1,39 eurodan 1,46 euroya çıkarken bir önceki dönem posta pulunun birim fiyatı 2,17 eurodan 2,27 euroya artırıldı. Paket gönderme ücreti de zamlandı.

Bpost, yılın en yoğun dönemleri olan 24 Kasım Kara Cuma 25 Aralık Noel’de paket gönderen tüm müşterilerden paket başına bir euro ek ücret alma uygulamasına karar verdiğini açıkladı. Açıklamada, bu ek ücretin, şirket için geleneksel olarak çok aktif olan bu dönemde oluşan fazla maliyetleri telafi ettiği ifade ediliyor. Aynı zamanda bu şekilde talebin yıl sonu zirvesinin dışına yayılmasını teşvik edilmesinin umulduğu belirtiliyor.

Enflasyonun beklenenden fazla artması durumunda fiyatların 2024 yılında yüzde 3 oranında yeniden yükselebileceği ifade ediliyor.

7-) Yıkımlar ve yeniden inşalar için yüzde 6 KDV

Vatandaşlar evlerini yıkıp yeniden inşa etmeleri durumunda yüzde 6 oranında KDV ödeyecek. Müteahhitler, yatırımcılar ve birden fazla binaya sahip kişilerin yıkma ve yeniden projelerine yüzde 21’e varan KDV oranı uygulanacak.

8-) Dijital adli arşivler

Dosyaların dijital ortamda muhafaza edilmesini sağlamak amacıyla mahkeme kayıtlarının dijitalleştirilmesine ilişkin yeni bir yasanın 2024 yılı başında yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Yeni yasayla arşivler dijital ortamda oluşturulacak. Mevcut arşivler dijital ortama aktarılmayacak.

Eski Adalet Bakanı Vincent Van Quickenborne “Kâğıt arşivler yavaş yavaş geçmişte kalacak. Ağır ceza davaları için 30 yıl, ıslah davaları için 20 yıl olan saklama sürelerinin sona ermesinden sonra mevcut evrak arşivleri ortadan kaybolabilir. Geriye kalacak tek şey, tarihi değeri olan belgeleri içeren devlet arşivleri olacak.” şeklinde konuştu.

9-) Çalışanlara yönelik endekste artış

Belçika’da 500 bine yakın çalışan maaş endeksinde artış olacak.

Bu artış, belirli beyaz yaka kategorileri için ücret ve çalışma koşullarını düzenleyen ortak bir komisyon olan CP200 kapsamına giren çalışanlar için endekste yüzde 1,52 oranına denk geliyor.

CP200 çalışanları; toptancı, inşaat sektörü, cam ve çimento endüstrisi, bilişim, yayıncılık, reklamcılık, danışmanlık ve çağrı merkezleri gibi birçok alt sektörde yer alıyor.

10-) Brüksel'de evini satarken öncelik kiracıya ait olacak

Brüksel'de kiracılar oturdukları mülkün satışında önceliğe sahip olacak.  

Böylece malik, mülkünü satma niyetinde olduğunu öncelikle kiracısına bildirme yükümlülüğünde olacak. Daha sonra malik, fiyat, kadastro verileri gibi bilgileri kiracıya bildirecek. Düzenleme, kiracıya teklifi reddetmesi veya kabul etmesi için 30 günlük bir süre öngörüyor. Mülkün başka bir alıcıya daha düşük bir fiyatla teklif edilmesi durumunda kiracıya rüçhan hakkını kullanmak için yedi günlük ek süre verilecek.

Düzenleme yalnızca uzun vadeli kira sözleşmesi imzalayan ve satışa sunulan konutta ikamet eden kiracılar için geçerli.

Eğer mal sahibi bu yeni kurala uymazsa kiracı yasal yollara başvurabilecek.

11-) Esnek iş sisteminde yenilik

Belirli sektörlerde uygulanan esnek ve mali açıdan cazip bir çalışma formülü olan esnek iş sistemi (flexi-jobs) reforma tabi tutulacak.

Sistem, dokuz sektörü kapsayacak şekilde genişletilirken vergiden muaf miktar da sınırlandırılacak.

Buna göre ocak ayından itibaren otobüs/otobüs taşımacılığı, cenaze müdürlüğü, etkinlikler, yemek, sürücü kursları, otomobil, tarım ve bahçecilik, emlak ve nakliye sektörleri ek istihdama yönelik olarak esnek iş sözleşmesi kapsamından yararlanabilecek. Esnek iş sistemi bugüne kadar otelcilik, perakende, kuaförlük/güzellik bakımı/fitness merkezleri, fırıncılık, gıda ticareti, büyük mağazalar, eğlence, spor, sinema ve sağlık hizmetleri olmak üzere on sektörle sınırlıydı.

Reform, sistemin kötüye kullanılmasını önleyecek tedbirleri de uygulamaya koyuyor. Özellikle işçinin asıl işiyle ilgili aynı işverene ait bir şirkette esnek çalışması mümkün olmayacak.

Sistemde verilecek en yüksek maaş da belirlenecek. Son olarak esnek iş sistemine ayrılan özel işveren katkı payları yüzde 25'ten yüzde 28'e yükselecek.

12-) İşten ayrılan herkes cep telefonu numarasını geri alabilecek

Birçok kişi kişisel telefon numaralarını işverenlerine abonelik ücretini ödeyebilmesi için devretse de bazı şirketler iş sözleşmesi sona erdiğinde numarayı iade etmeyi reddediyor.

Mevzuattaki değişiklikle işe başlamadan önce bir cep telefonu numarasına sahip olan işçi, fesih nedeni ne olursa olsun iş sözleşmesinin sonunda numarasını geri alma hakkına sahip olacak.

Bu düzenleme, hizmete girmeden önce telefon numarasını elinde bulunduran bir kişinin, sözleşmesinin fesih nedeni ne olursa olsun sözleşmesinin sonunda bu numarayı geri almasına olanak sağlıyor.

İşçinin sözleşmenin bitimini takip eden ay içerisinde yazılı olarak talep etmesi hâlinde, işveren kullanım hakkının iadesini artık reddedemeyecek.

13-) Sanatçılar için sosyal koruma

Sanatçılar yeni sanat eseri sertifikası ile sosyal korumadan daha fazla yararlanacak.

Yeni web sitesi ve çevrimiçi dosya gönderme aracı sayesinde her sanatçı, sanatsal faaliyet yürüten işçi olarak tanınmak için dosya sunabilecek. Eski sanatçı statüsü sistemi kapsamında olan işçiler, otomatik olarak yeni sanat eseri sertifikasına hak kazanacak.

Sertifika beş yıl süreyle geçerli olacak ve sanatçılar ile sanatsal etkisi olan teknik veya destekleyici faaliyetlerde bulunanları içerecek.

Amatör sanatçılar ve sanat çalışanları da hizmetlerin hızlı ve kolay bir şekilde geri ödenmesine olanak tanıyan amatör sanat tazminatından yararlanmayı sürdürecek.

14-) Diş hekimi ücretlerinin endekslenmesi

Diş hekimlerinin ücretleri yüzde 6,05 oranında endekslenecek. Çeşitli diş tedavilerinin fiyatları da yukarı doğru revize edilecek.

Buna göre diş çekimi fiyatı 20 eurodan 65 euroya çıkarken diş temizliği iki kat artarak 96 euroya ulaşacak.

Birinci basamak ortodontik tedavilere yönelik iki paket de ikiye katlanarak 450 euroya çıkarıldı. Son olarak Özel İhtiyaçları Olan Kişilere Yönelik Ek Ücret de (PBN) de ikiye katlanarak 28,5 euroya çıkarıldı.

İki yıllık bir süre için geçerli olan dento-mutualist anlaşma, diğer hususların yanı sıra, onaylı diş hekimlerinin uygulayabileceği fiyatları da belirliyor.

15-) Uzun süreli hasta kalan çalışanlar

Yürürlüğe giren tedbirle birlikte uzun süre hasta olan çalışanlar ve serbest meslek mensupları, iş göremezliklerinin ilk yılı boyunca üç kez ortak sigorta doktorlarına giderek fizik muayene yaptırmak zorunda kalacak.

Bu nedenle uzun süreli hasta işçiler, 4, 7 ve 11 aylık iş göremezlik sonrasında ortak sigorta şirketiyle fiziksel bir görüşme yapmak zorunda kalacak.

Hasta çalışan veya serbest meslek üyesi kişi, resmi olarak uzun süreli hasta kapsamında değerlendirilse de 12 ay sonra bile görüşmeyi sürdürmek zorunda kalacak.

16-) Diyabet hastalarına yardımcı olacak yeni bir bakım yolu

Diyabet başlangıç ​​rotası yürürlüğe girecek. Rota, diyabetten etkilenen tüm kişilerin, pratisyen hekimin etrafında faaliyet gösteren çok disiplinli bir bakım ekibi tarafından uygun maliyetli bir şekilde desteklenmesine olanak sağlayacak.

Uygulamanın bir parçası olarak özel bir diyabet bakım programına katılmamış olan Tip 2 diyabetli tüm kişiler, yılda dört ücretsiz diyabet eğitim seansının yanı sıra, diyetisyene iki ücretsiz ziyaret hakkına sahip olacak.

Ayakları için yüksek risk taşıyan kişiler de ayak hastalıkları uzmanına iki kez ücretsiz ziyaret hakkına sahip olacak.

Ayrıca takip ettikleri bakım yoluna bakılmaksızın istisnasız tüm diyabetli kişiler için yıllık önleyici ağız muayenesinin ücretinin tamamı ödenecek.

Federal Sağlık Bakanı'nın tahminlerine göre yaklaşık 250 bin kişinin bu bakım yönteminden faydalanması bekleniyor.

17-) Engellilik

Engellilik Tanıma Sertifikası alan kişiler otomatik olarak Avrupa Engellilik Kartı (EDC) alabilecek. EDC, kişinin spor, eğlence ve kültür alanlarında özel ilgiye ihtiyacı olduğunu belgeliyor. EDC, sahiplerine erişilebilirlik, fiyat, özel yardım vb. açısından özel bir karşılama veya hizmet sunmayı taahhüt ediyor.

18-) Hastalara toplu taşıma ücretsiz

Hastalar, hastaneye bir ameliyat veya tedavi için kabul edildiğinde veya örneğin daha uzmanlaşmış bir hastaneye nakledilmesi gerektiğinde artık hastaneler arasındaki planlı ulaşımın faturasını ödemek zorunda kalmayacak. Bu amaçla 13,5 milyon euroluk yatırım yapılacak.

24 saatten fazla tedavi veya ameliyat için başka bir hastaneye gitmesi tercih edilen hastaya, hastaneler arası planlı ulaşım fatura edilmeyecek.

19)- Koklear implantların geri ödenmesi

Koklear implant geri ödemesi çocukları ve ergenleri kapsayacak şekilde genişletiliyor.

Geri ödeme, tek taraflı sağırlık ve tam sağırlık arasında ayrım yapılmaksızın çocuklara ve ergenlere verilecek. Bir tarafı sağır olan çocuklar ve gençler, işitme cihazı artık yeterli olmadığında koklear implanta güvenebilecek. Doğuştan tek taraflı sağırlık durumunda dört yaşına kadar olan çocuklar için geri ödeme garanti edilecek. Tek taraflı sağırlık için bu hak, 18 yaşına kadar mümkün olacak.

Koklear implantın fiyatı, sensörün beş yılda bir değiştirilmesi ve ömür boyu bakımı dışında 15 bin euroya kadar yükselebiliyor.

20-) Yeni bir araç satın almak için 10 euro katkı ödenecek

Geri dönüşüm merkezi Febelauto tarafından aracın gelecekteki geri dönüşümünün finansmanını sağlamak için yeni bir araba veya kamyonet satın alındığında 10 euro tutarında bir katkı tahsil edilecek.

Yeni bir araç alımına ilişkin sipariş formunda ve faturada görülecek olan 10 euroluk katkı, aynı zamanda tüketicilere yönelik bilinçlendirme kampanyalarının desteklenmesi, çevre dostu geri dönüşüm tekniklerinin araştırılması ve geliştirilmesi amacıyla da kullanılacak.

21-) Enerji sözleşmeleri

Genellikle istismar amaçlı kampanya olarak algılanan kapı kapı dolaşılarak gerçekleştirilen enerji sözleşmeleri satışları artık daha iyi düzenlenecek. Buna göre satıcı ilk ziyarette tüketici imzası alamayacak. Potansiyel müşteriler, sözleşmeyi imzalamadan önce üç günlük bir düşünme süresiyle korunacak. Bu süre zarfında satıcı, teklifin içeriğini değiştiremeyecek.

Bu çerçeve, tüketicinin baskı altına alınmamasına ve teklif hakkında düşünmeye zaman ayırabilmesine olanak sağlayacak.

22-) Sosyal tarife oranları

Federal Enerji Düzenleme Kurumu (CREG) verilerine göre sosyal tarifeler doğal gaz için ortalama yüzde 9,6, elektrik için ise yüzde 9,3 oranında artacak.

Böylece doğal gazda KDV dâhil fiyat, 2023 yılının son çeyreğine göre 0,469 sent artışla 5,371 sent/kWh'ye ulaşacak.

Elektrikte ise KDV dâhil saatlik ücret 1.873 sent artışla 23.441 sent/kWh olacak.

23-) Valon Bölgesi’nde fotovoltaik tesisler

Valon Hükümeti’nin bir Avrupa direktifinden yola çıkarak getirdiği tedbire göre yeni fotovoltaik kurulumlarda ters sayaçlar kullanılmayacak.  

Bu nedenle gelecek yıl hizmete girecek herhangi bir fotovoltaik kurulum artık tazminattan yararlanamayacak. Yeni kurulumlar, zorunlu olarak genellikle iletişim sayacı olarak adlandırılan, çekimleri ve enjeksiyonları ayrı ayrı ölçen çift akışlı bir sayaçla ilişkilendirilecek.

Sonuç olarak elektrik üretiminin bir kısmı doğrudan müşterinin tesislerinde tüketilecek. Üretim fazlası ise şebekeye enjekte edilecek ve ayrı ayrı ölçülecek.

Tedarikçiye ise tedarikçinin yayınladığı enjeksiyon fiyatları üzerinden satış yapılabilecek.

Mevcut tesisler ise 31 Aralık 2030 tarihine kadar tazminattan yararlanabilecek.

24-) Valon Bölgesi’nde hizmet kuponları

Valon Bölgesi’nde hizmet kuponları 9 eurodan 10 euroya çıkacak.

Evden işe seyahat için sosyal aboneliğin yüzde 100 geri ödenmesiyle işçilerin seyahat masrafları da daha iyi karşılanmış olacak.

Şirketler, bir risk analizi yapmakla ve özellikle tıbbi muayeneler düzenleyerek çalışanların sağlığının izlenmesine ilişkin kurallara kesinlikle uymakla yükümlü olacak.

25-) Ağır yük taşıtları kilometre vergisi oranları endekslenecek

Valon Bölgesi’ndeki ağır yük taşıtlarına yönelik kilometre vergisi oranları endekslenecek.

Bu endeksleme, Belçika'da enflasyonun ölçülmesinde kullanılan araç olan Ağustos 2023 Tüketici Fiyat Endeksi temel alınarak hesaplanacak. Ortalama yüzde 4,08 oranında gerçekleşecek.

Kamyonların kat ettiği kilometreleri kaydeden Araç İçi Ünite (OBU) yazılımı yeni oranlarla otomatik olarak güncellenecek.

26-) Hayat sigortası ödemeleri veya ikinci konut kredisi uzun vadeli tasarruflar kaydedilecek

Özellikle hayat sigortası ödemeleri veya ikinci konut kredisi için geçerli olan federal uzun vadeli tasarruflar kapsamında sağlanan vergi avantajı, bu çerçevede öngörülen harcamaların çoğu için ortadan kaldırılacak.

Bu vergi indirimi, belirli giderlere yönelik sağlanıyor ve geri ödemelerin veya giderlerin yüzde 30'u tutarında gerçekleşiyor. Belirli koşullar altında ikinci bir ev kredisi kapsamında bu vergi avantajı kişi başı yıllık 705 euro ile sınırlı tutuluyor.

27-) Serbest meslek gelir sigortası

Sigorta Şirketleri Profesyonel Birliği, bağımsız müşterilerine garantili gelir teminatlarını 2025'ten itibaren 66 yıl ve 2030'dan itibaren 67 yıl olan yasal emeklilik yaşına kadar uzatma fırsatını sunacak.

Garantili gelir kapsamı, uzun süreli iş göremezlik durumunda ek sosyal güvenliğe daha fazla ihtiyaç duyan serbest meslek sahibi kişileri koruyor. Genellikle 60-65 yaşına kadar devam ediyor. İnsanları daha uzun süre çalışmaya teşvik eden toplumsal eğilim ve yasal emeklilik yaşının artmasıyla karşı karşıya kalan sigortacılar, müşterinin rızasıyla bu teminat kapsamını genişletme kararı aldı.

Belçika'nın yanı sıra, Belçika'da faaliyet gösteren yabancı sigorta ve reasürans şirketlerinin çatı birliği olan Assuralia “İyi hâl kuralları, sigorta şirketlerinin en geç 2026 yılı sonundan önce sigortalı müşterileriyle iletişime geçme inisiyatifini almalarını öngörüyor. Müşterilerinin sözleşmeleri, bu son tarihten önce sona ererse bağımsızlar olağan kanallar aracılığıyla prosedürü kendileri başlatabilir.” diyor.  

Sigortacının teklifine tıbbi bir anket veya ön muayene eşlik etmeyecek.

İyi hâl kuralları, yıllık gelir ödemesini sağlayan ve mevcut kapsamı en az 60 yaşına kadar hem ana teminat hem de ek teminat olarak devam eden her garantili gelir sigortası için geçerli olacak. Uygulama, aynı zamanda maaşlı işçiler tarafından yaptırılan bireysel garantili gelir sigortasını da kapsayacak.

28-) Beyan edilmemiş gelirin düzenlenmesi

Beyan edilmemiş gelir ve sermayenin Tek İbra Beyanı (DLU) prosedürü yoluyla düzenli hâle getirilmesi artık mümkün olmayacak.

31 Aralık 2023 tarihi, son vergi düzenleme döngüsünün sonuna işaret ediyor. Bu tarihe kadar mükelleflerin kendiliğinden beyan etme veya beyan edilmemiş paralarını düzenleme imkânı bulunuyor. Daha sonra ceza ve vergi muafiyetinden yararlanabilecek olan mükellefler, önceden belirlenmemiş sermaye için 1 Ocak 2016'dan itibaren tahsil edilen, normal olarak vadesi gelen yüzde 25 artırılmış oranda vergi ve yüzde 40'lık oranda bir vergi ödemek zorunda. Öngörülen sermaye 31 Aralık 2015 tarihine kadar tahsil edildi.

Bu doğrultuda, 2 Ocak Salı günü saat 1200'den sonra irtibat noktasının posta kutusuna bırakılan veya posta yoluyla alınan düzenleme beyanları, artık 2023 yılı için düzenleme beyanları olarak kabul edilmeyecek. Posta damgasının tarihi kanıt olarak kabul edilecek.

29-) Brüksel’de veraset ve intikal vergilerinde yeni indirimler

Brüksel Başkent Bölgesi'nde fiili olarak birlikte yaşayanlar, belirli koşullar altında miras vergisi açısından eşlere ve yasal olarak birlikte yaşayanlara benzetilecek.

Yeni yıldan itibaren fiili olarak birlikte yaşayanların, eş ve yasal olarak birlikte yaşayanlar olarak değerlendirilmesi için ortak bir hane kurmuş olması, birlikteliklerinin en düşük oranlardan yararlanmak için bir yıl, muafiyetten yararlanmak için üç yıl sürmesi gerekiyor.  

Ayrıca erkek ve kız kardeşler, amcalar ve teyzeler veya yeğenleri arasındaki oranlara göre vergilendirilen kişiler için arkadaşa miras kapsamında tüm mülk için 15 bin euroluk ilk dilimde yüzde 3'lük indirimli bir oran belirleniyor.

30-) Ev ipotek kredileri

İpotek kredisi başvuru ücreti tavanı, 500 eurodan 350 euroya düşürülecek.

Aslında Fiyat Gözlemevi, 2014 ile 2018 yılları arasında kredi kuruluşlarının, net bir gerekçe olmaksızın konut kredisine abone olma fiyatını ortalama yüzde 50 oranında artırarak 320 eurodan 479 euroya çıkardı. Daha sonra başvuru ücretleri daha da artırılarak yasal azami miktar olan 500 euroya ulaştı.