Aşure günü ne zaman sorusu, İslam dininde önemli bir yere sahip olan ve bu günü değerlendirmek isteyen Müslamanlar tarafından araştırılmaya devam ediyor. Kazanların kaynatılacağı ve komşuluğun vurgulanacağı bu günde, dini vecibeler yerine getirilecek. Peki, Aşure günü ne zaman gerçekleşecek? İşte, Aşure nasıl ve ne zaman yapılır sorusunun cevabı ve bu geleneğin tarihsel anlamı!
AŞURE GÜNÜ NE ZAMAN?
Aşûre günü oruç tutmanın faziletine ilişkin sahih hadisler bulunmasına karşılık, o günde hububat karşımı aş (aşûre) pişirmek, sadaka vermek, mescitleri ziyaret etmek ve kurban kesmek gibi fiiller hakkında sahih habere rastlanmamaktadır.16 Bununla birlikte, Müslüman Türklerin dînî halk geleneğinde önemli bir yer tutan aşûre, aynı zamanda Muharremin onuncu günü (30 Eylül Cumartesi günü) başlamak üzere, daha sonraki günlerde de özel merasimle pişirilip dağıtılan tatlıya isim olmuş ve sosyal dayanışmaya önemli katkılarda bulunmuştur. Çok eskiden beri devam eden aşûre aşı, Osmanlılar döneminde sarayda da pişirilmiş, "aşûre testisi" adı verilen özel kaplarla da saray dairelerine ve halka birkaç gün süreyle dağıtılmıştır.
AŞURE GÜNÜ NEDİR?
Arapça kaynaklarda tam olarak "Aşura" şeklinde geçen bu kelimeyi, on sayısı ile ilgili olan "aşr" ve "aşir" veya develerin güdülmesiyle ilgili "ışr" kökünden türemiş bir kelime kabul edenler olduğu gibi, Arapça'da "faula" vezninin bulunmadığını ileri sürerek İbranice'den geldiğini söyleyenler de vardır. Fakat alimlerin çoğu bu görüşe katılmamakta, kelimenin Arapça asıllı olduğunu benimsemektedirler.
Aşûre günü adı verilen 10. Muharrem gününde meydana geldiği rivayet edilen diğer bazı önemli olayları da kısaca şöyle sıralamak mümkündür:
a. Rivayete göre, Hz. Nuh'un gemisi Tufandan kurtulup Cûdî dağına Aşûre günü oturmuştur. Bilindiği üzere, Hz.Nuh, Allah'ın emri üzerine kendine inananları yaptığı bir gemiye bindirmiş, tufan gerçekleşince, inanmayanlar suda boğularak helak olmuşlardı.
b. Hz. Ademin tövbesinin kabul edilmesi,
c. Hz. İbrahim'in Nemrut'un ateşinden kurtulması ve,
d. Hz. Yakub'un oğlu Yusuf'a kavuşması
e. Hz. Musa ve İsrail oğullarının Firavunun zulmünden kurtulmaları 10 Muharrem (Aşûre) günü gerçekleştiği rivayet edilen olaylar orasındadır.
AŞURE MALZEMELERİ KAÇ ÇEŞİT OLMALI?
Geleneksel tarife göre aşure, tahıl, baklagiller, meyve ve tohumlardan oluşan 41 çeşit malzeme içermeli. En önemli malzemesi buğday olan aşurenin malzemeleri bölgelere, bazen de kişisel zevklere göre değişiklik gösteriyor. Beyaz fasulye, nohut, kuru bakla ve kuru börülce de konuyor. Bazıları buğday yerine pirinç, şeker yerine pekmez kullanıyor, sakız, anason katanlar bile var. Üzeri kavrulmuş susam, badem, fındık, ceviz, kuşüzümü, nar taneleriyle süslenen bu nefis tatlı, bölgeden bölgeye, hatta aileden aileye farklılık gösteriyor. 41 çeşit malzemenin teminindeki zorluk nedeniyle daha az malzemeyle de yapılabiliyor. Bu durumda tüm besinlerin özü olduklarına inanıldığı için bir tutam tuz, biraz bal ve azıcık sütün bütün eksikleri tamamladığına inanılıyor.
Aşure tarifi malzemeler: 2 su bardağı aşurelik buğday 2,5 su bardağı toz şeker 1/2 su bardağı kuru fasulye 1/2 su bardağı nohut 1/2 su bardağı sarı üzüm 5-6 adet kuru kayısı 8-10 bardak kaynamış su
Süsleme için:
Nar içi
Badem (kabuğu soyulmuş)
Fındık
Kuş üzümü
Ceviz
Aşure tarifi hazırlanışı:
Bir gece önceden buğdayı iyice yıkayıp bir taşım kaynatın. Üstündeki köpüğünü alıp, kaynamış suyun içinde bir gece bekletin. Nohutu ve kuru fasulyeyi de ayrı kaplarda su içinde bekletin. Kayısı, incir, sarı üzüm ve kuru üzümleri ayrı kaplar içinde ıslatıp bekletin. Pişirme günü Nohutu, kuru fasulyeyi ve buğdayı ayrı kaplarda haşlayın. Kayısı ve inciri kesip, üzümü de ayrı kaplarda bir taşım kaynatarak haşlayın. Nohut ve kuru fasulyeyi kaynattıktan sonra kabuklarını çıkarın. Buğday yumuşayınca nohutu ve kuru fasulyeyi ekleyip, hepsini pişireceğ-iniz büyüklükte bir tencereye alın.8-10 bardak kaynamış suyu, yaklaşık 3-4 parmak üstünü geçecek kadar buğdayın üstüne ekleyin ve kısık ateşte 30-45 dakika arası pişirin. Yıkanmış ve haşlanmış kuru meyvelerin suyunu süzüp keserek aşurenin içine atın. Şekeri eklemeden önce tadına bakıp istediğiniz miktarda ekleyin. Tercihen 2,5 su bardağı toz şekeri karıştırarak iyice yedirin. Şeker tamamen eriyince ve aşurenin kıvamı koyulaşınca ateşten alın.Aşureyi ılıyınca kaselere paylaştırın. Dibine çökmemesi için soğuyunca süsleyin.Aşurelerin üstüne önce tarçın serpin, sonra fındık, tuzsuz badem, ceviz, dolmalık fıstık, temizlenen nar taneleri ve kuş üzümünü ekleyin.
Yorum Yazın