DÜNYAYI TANIMLAYAN DİLDEN GÜNDELİK HAYATIN ANLAMLANDIRMALARINA GEÇİŞ
Dil, anlam evreninin ana hattıdır. Dilin olmaması durumunda, anlamdan da söz edilemez. Dilin birincil görevi, insanla dünya arasında bir bağ kurabilmektir. Bu bağ, bireysel ve toplumsal alanlar olarak ayrıştırılabilse de gerçekte her ikisi de aynı eksenin parçalarıdır. Her şey, tek amaca odaklanmıştır: İnsan yaşamı.
Bu insanbilimsel yaklaşımı arka plana atarak geçersizleştirme adına pozitivizm ve rasyonalizm, dili bütünüyle biçimsel ve yapısal alana indirgerken insanı da kapitalizmin içeriksiz ve niteliksiz bir öğesine dönüştürdü. Dil, insanın dünyayı ve kendisini anlamlandırma ve adlandırma aracı olarak görev yapmasını çoktan terk etmeye zorlanırken, insanı da yalnızca anlamdan soyut bir birey kavramına dönüştürdü.
Oysa 19. yüzyılın büyük düşünürleri Marx ve Nietzsche, dilin ve insanın biçimleştirilmesiyle ilgili büyük itirazlarını çok güçlü bir sesle gerçekleştirmişlerdi: Marx kapitalizmi, Nietzsche’ de Hristiyanlığı hedef alırken dile ve insana da gerçek yerini ve anlamını yeniden kazandırmaya çalışıyorlardı.
Artık bu itiraz işitilemiyor. Rasyonalizm ve pozitivizmin dünyayı “işlevsel bir alan” olarak yeniden kurma çabaları başarıya ulaşmış görünüyor. Rasyonalist felsefenin günümüzde görevini postmodernizme devrettiği görülürken topyekûn bir dünya tasavvuruna da izin verilmiyor. Verilse de dil çok uzun zamandır böyle bir tasavvur için gereken “ütopyan” karakterini yitirmiş durumda. Araçsız kalan insan da aracın kendisi oldu.
Felsefenin boş bıraktığı alanı, gündelik hayatın minimal gerçekleri ve değerlerine ilişkin kuramların alması boşuna değil. Bir kıyamet gerçekleşti ve kimse hâlâ farkında değil çünkü günümüz insanı ve kullandığı dil ancak anlık ve geçici duygulanımlar ile düşüncecikleri adlandırmaya yetiyor.
Marx, “Yaşamı değiştirin!” Arthur Rimbaud da “Dünyayı değiştirin!” derken umut ettikleri bir gelecek düşüne sahipti. Dünya ve kullandıkları dil, o düşün oluşturulmasına olanak tanıyordu. Günümüz dünyasında ne, nasıl ve hangi araçla değiştirilebilir?
Yorum Yazın
Facebook Yorum