EMİRDAĞ HALKININ SOY KÖKENİ : BOZ-ULUS
Boz-Ulus sözüne ilk defa 1540'ta Osmanlı vergi kayıtlarında rastlanmaktadır. Ayrıca 1540 tarihli Boz-Ulus Kanunnamesi bu topluluk hakkında çok önemli bilgiler vermektedir. Buna göre; Boz-Ulus, kışlarını Mardin, Urfa ve Diyarbakır illerinin bulunduğu ve Berriye denilen yerde, yazlarını ise Elazığ, Erzurum ve Kars yaylalarında geçiriyordu.
Akkoyunlu Sultanı Göde Ahmet Bey, Boz-Ulus'un birliğini sağlamaya çalışmış, ancak başarılı olamamıştır. Bu birlik, Osmanlılar tarafından başarılmıştır. Akkoyunlular güçlerini yitirmiş, Osmanlılar ise sözü edilen tarihlerde çok kuvvetli bir devlet haline gelmiştir. Safevi Devleti, Boz-Ulus'tan haksız ve yüklü miktarda vergi topluyordu. Bölgeye Osmanlı'nın hâkim olması ile; yerel yöneticilerin katı uygulamalarından, yüklü vergi alınmasından vazgeçilmiş, sosyal ve iktisadi hayat güvence altına alınmış, şikayetler çözülmüştür. Bu da halkın Osmanlı'ya olan sevgisini ve bağlılığını artırmıştır. Safeviler 100 koyundan 1 koyun yaylak vergisi alırken, Osmanlılar 300 koyundan 1 koyun tahsil etmişlerdir. Yine Osmanlılar, Boz-Ulus'a uygulanan yerel zorbalıklara son vermiş, töresine ve düzenine karışmamıştır. Boz-Ulus'un 17. yy' dan itibaren Batı Anadolu'ya doğru göç ettiğini görüyoruz. Geride ise yerleşik hayata geçen ve göçe katılmayan boylar kalmışlardır. Bu göçün; yaylak-kışlak güzergâhının sarp ve arızalı olmasına bağlanırsa da, Osmanlı-Safevi çekişmesinin Boz-Ulus bölgesinden geçmesi, devlet otoritesinin zayıflaması, mala ve cana saldırılar yapılması, devletin zaman zaman güvenlik gerekçesi ile Erzurum-Kars yaylalarına çıkışı yasaklaması gibi sebepler daha ön plandadır. 17. yy' ın sonlarında başlayan konar göçerleri iskan etme politikası gereğince bazı boylar Rakka'ya yerleştirilmiştir. Ancak bu boylardan Kacerli, Öşili, Tanburacılı, Çilli, Hacı Fakılı, Caberli ve İncili oymakları daha sonra Emirdağ merkeze gelmişlerdir.
Boz-Ulus Anadolu'da yoğun olarak 6 bölgede varlığını sürdürmüştür.
1-Diyarbakır-Urfa Çevresi
2-Amasya Çevresi
3-Keskin-Kırşehir Çevresi
4-Ankara Çevresi
5-Konya Çevresi
6-Emirdağ, Bolvadin, Bergama Çevresi
Eskiden boy beyi, en büyük aşiretin içinden seçiliyordu. Boz-Ulus, Osmanlı'ya dahil olunca; aşiret reisinin layık ve müstahak olmalarına, vergi toplamalarına, kanunlara uymalarına bakılarak atama usulü getirildi. Böylece beylikte irsiyet ortadan kalktı. Kethüda veya bey, devletin uygun gördüğü birisi olabilirdi. Kan bağı olmayınca ve yerleşik hayata geçilince boy bağları zayıfladı. İsimler artık sadece tarih kitaplarında kaldı. Bu millet olmanın tabii bir sürecidir.
Boz-Ulus; 40 aşiret, 101 cemaatten oluşmaktaydı. Nüfusları 1540'ta 40.000 civarındaydı. Emirdağ halkı soy kökü olarak Oğuz’un Boz-Ulus'una bağlıdır.
Yorum Yazın
Facebook Yorum