EMİRDAĞ MUHACİRLERİ

EMİRDAĞ MUHACİRLERİ

    Rumi 1293 tarihinden dolayı 93 Harbi diye anılan 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’ndan sonra Anadolu’ya yapılan göçler hız kazanmıştır.
Osmanlı Devleti 5 Mayıs 1860’tan sonra Muhacir Komisyonları kurdu. Buna bağlı olarak Aziziye’de ilk “Muhacirin Komisyonu” 1899’da oluşturuldu. Bu Komisyonda;
Reis    : Yusuf Bey
Azalar    : Mehmet Ali Ağa
      Mustafa Ağa
     Ahmet Efendi
     Hacı Hafız Efendi görevliydi.
Bu komisyon marifetiyle Emirdağ’a Muhacirler iskan edildi. Komisyon 1908 kayıtlarında da bulunmaktadır.
 Emirdağ’a iki toplu iskan yapılmıştır. Bunların dışında da daha az sayıda yerleştirmeler olmuştur.

Emirdağ’a iskan edilen Muhacirler; Bosna, Bulgaristan ve Romanya’dan gelmişlerdir.

BİRİNCİ İSKAN

    Arazi-meskure de iskan ile 14-15 mahalle müceddiden    Karye teşkil edilmek ve arazisi vasığ bazı karyelerde ilaveten    İskan olunmak üzere 1500 hane muhacir vürudu mukarrer olub 307 senesi kanun-u evveli iptidlasından sene-i haliye mayısının onuna kadar Rum ilinin mevakığ müteaddedesinden la hab lel – iskan 229 hanede 1010 nüfus muhacır vurud idüb zikr olunan arazi-i haliyeden Hisar, Ömer Hacı, Kılınçlar,Yusuf Ağa Çeşmesine 77 hanede 385 nüfus iskan ile 4 mahalde müceddiden karye teşkil edilmiş,                birincisi Mamuratül –Hamid,ikincisi Salihler, üçüncüsü Seyfiye, dördüncüsü Burhaniye isimleriyle tevsim ve bunlardan maade 19 hanede 79 nüfus Yeni Gömü, 14 hanede 60 nüfus Eski Gömü karyelerine ilaveten iskan kılınmıştır. (1891)
    

Günümüz Türkçesiyle;

        Arazisi geniş bazı köylere de ilaveten iskan alınmak üzere(1891) başlarından bu senenin Mayıs onuna kadar Rumeli’nin muhtelif mıntıkalarından iskan için 229 hanede (1010) nüfus muhacir gelmiş olup, anılan boş araziden Hisar, Ömerhacı, Kalıncalar ve Yusuf Ağa Çeşmesine; 72 hanede, 385 nüfus iskan ile dört mahalde yeniden köy teşkil edilmiştir.Birincisi Mamuretül Hamid,ikincisi Salihler,üçüncüsü Seyfiyye,dördüncüsü Burhaniye isimleriyle isimlendirilmiştir.
    Bunlardan başka 19 hanede 79 nüfus ile Yeni Gömü ve 14 hanede 60 nüfus ile Eski Gömü köylerine ilave olarak iskan edilmişlerdir.

    Buradaki Mamuret-ül Hamit, adını II. Abdülhamit Han’dan almıştır.Salihler, bir Oğuz obasının adı olup Bulgaristan’da da aynı isimli yerden gelmişlerdir. Burhaniye, II.Abdülhamit Han’ın oğlu Şehzade Burhanettin’e izafeten bu adı almıştır.

    Seyfiye ise Kılıç demek olup “ Evlad-ı Fatihanı” hatırlatsın diye isim olarak verilmiştir. Köyün bugünkü adı Kılıçlar’dır.

    İKİNCİ İSKAN

    Hüdavendigar vilayeti Karahisar sancağı Aziziye (Emirdağı) kazasında Galviye (?) isimli yerde 107 hane Bosna göçmeni yerleştirilmiştir. 1892 yılında bulundukları yer uygun olmadığından bu göçmenlerden 51 hanesi kaldırılarak Aziziye kasabasına getirilmiş, aynı sene içerisinde 30 hane evleri yapılarak yerleştirilmiş, kalan 21 hane için de ev yapımına başlanmış, anacak kış mevsimi geldiğinden ve gerekli tahsisat zamanında gelmediğinden mağdur olmuşlardır. Göçmenler 1893 yılında mağduriyetlerinin giderilmesi için temsilcileri vasıtasıyla Hükümet’e müracaat etmişlerdir. Maliye Nezareti’ne göçmenlerin mağduriyetinin giderilmesi için gerekli tahsisatın çıkarılması ve Bursa vilayetine de daha yakından ilgilenerek göçmenlerin problemlerinin çözümü talimatı Hükümet tarafından verilmiştir. Karahisar’da Bosna göçmenleri iskan edilmiş, 1887 yılında bu göçmenlerin yardıma muhtaç olduklarından yardım edilmesi için Hükümet’e müracaat etmişlerdir.

               DEVLET ARŞİVLERİNDE EMİRDAĞ MUHACİRLERİ

     1862
    Karahisar-ı Sahib’e iskan edilmek üzere gönderilen muhacirlerin misafir olarak Emirdağı’nda bulunan Davulga aşiretinde kaldıklarına dair rapor gönderilmiştir.

     0/7/1918    
    Emirdağ’da Şekerci Mehmet Çavuş nezdinde mukim Bulgaristan göçmenlerinden Mehmet Ali oğlu Rıza’nın burada kayıt ve tescilinin olduğu belirtilmiştir.

     3/7/1928
    Romanya göçmenlerinden Ahmet oğlu Halil ile karısı Hafize kızı Behiye Emirdağ’a iskan edilmişlerdir.

     30/06/1928
       Emirdağ (Aziziye) kazasında mukim Bulgaristan muhacirlerinden Raşit kızı Zülbiye Hanım’ın Yusufağa köyünde iskanında bir mahzur olmadığı bildirilmiştir.

    3/7/1928
    Üsküp mültecilerinden İsmail Oğlu Yaşar, Ali oğlu Hüseyin ve İsmail oğlu Ali’nin
    Emirdağ’ın İncili köyüne (mahalle) iskan edilmişlerdir.

OSMANLI ARŞİVİNDE ADI GEÇEN EMİRDAĞ MUHACİR KÖYLERİ


Salihler                               Bosna-i Cedid
Toklucak                             Lütfiye
Yarıkkaya(Osmaniye)        Burhaniye
Karayatak                          Mamuret’ül Hamit
Tilkisiyen                           Benlikuyu(Sivrihisar’a bağlı)
Kılıçlar (Seyfiye)                Gavurören (Sivrihisar’a bağlı)
Muhacir Akören                 Kahveciören (Yunak’a bağlı)
Ümraniye                Dağınık
Ablak                       Hisar
Camili                    Ömerağa
Yusufağa                Kalıncalar
Şükraniye                Yeni Gömü
Beyören                Eski Gömü
Aydınyaka(Sururiye)

1898 ‘de yeni idari yapılandırma gereğince Aziziye biri merkez olmak üzere beş nahiyeye ayrılmıştır.Bunlardan biri de Salihler Nahiyesidir.Salihler nahiyesine 15 köy bağlıdır.
Aziziye Merkez Nahiye     20
Bayat Nahiyesi                     8
Hanbarçın Nahiyesi              8
Manahoz Nahiyesi              11
Salihler Nahiyesi                 15
 Öyle anlaşılıyor ki; Salihler, bütün Muhacir köylerinin merkezi konumundadır.Salihler,bir Yörük aşiretini adı olup Rumeli’de Hezargrad-Niğbolu’da mukim iken bir kısmı 1878 muhaceratında Hezargrad’tan Emirdağ ilçesine iskan edilerek Salihler köyünü kurmuşlardır.
    
EMİRDAĞ’A BAĞLI MEVCUT MUHACİR KÖYLERİ

Salihler
Toklucuk
Yarıkkaya
Ablak
Aydınyaka
Beyören
Camili
Dağınık
Eskiakören
Karayatak
Kılıçlar
Topdere
Yusufağa
Umraniye

EMİRDAĞ MUHACİRLERİNİN NÜFUSU

1891’de 229 hanede 1 010 ,
1897’de 390 hanede 1560 ,
1899’da 160 hanede 942 nüfus bulunduğu kayıtlıdır.
Muhacir köylerinden Eskişehir’e büyük oranda göç olmuştur.