Bruxelles Korner
Paskalya (Pâques) hristiyan tatili midir?
Belçika ve diğer birkaç Batı ülkeleri Paskalya tatiline girdi. Peki senenin ortasında bu tatilin anlamı nedir? Niçin okullar tatile girerler? Önemli günler midir? Tarihçeleri nedir ? Nerden gelmişdir neye dönüşmüşlerdir ? Günümüzdeki anlamları nelerdir? Bunu birlikte inceleyelim.
Paskalya (etimolojik kökeni Latince: Pascha, Yunanca: Πάσχα, Pascha, Aramice: פֶּסחא, "Pasḥa).
Hıristiyanlıktaki en eski ve en önemli bayram. İsa'nın çarmıha gerildikten sonra 3. günde dirilişi kutlanır. Çarmıhta İsa Mesihin, inanca göre gerilerek can vermiştir. Pek çok ressam İsa'yı çarmıhta gösteren tablolar yapmışlardır. Doğu ve Batı kiliseleri arasında farklılıklar olmakla beraber, Paskalya dönemi yaklaşık olarak Mart sonundan Nisan sonuna kadar olan dönemdir. Her sene sabit bir tarihte gerçekleşmeyen ve dünya kiliselerinin çoğunda Pazar günü kutlanıyor.
Paskalya ve Triduum sözcüklerinin 2. yüzyıldaki karşılığı Yunan ve Latin yazarlar tarafından "Pascha (πάσχα)" olarak kullanılmıştır. İbranice "Pesah (פֶּסַח)" sözcüğünün Aramice'ye geçmiş halinden türetilmiştir. Sözcük "dokunmadan
geçmek" anlamına gelir ve İsrailoğulları'nın Mısır'daki esaretten kaçışına veya İsrailoğulları'nın ilk doğan çocuğunun canının bağışlanmasına gönderme yapar.
Pavlus Efes'ten "Pascha'mız İsa bizim için kurban edildi." diye yazmıştır. Pavlus (Yunanca: Παῦλος Paulos; d. MS 5 Tarsus – ö. 67 Roma) ya da Tarsuslu Pavlus, Pavlik Kiliselerin kurucusu Hristiyan misyoner. Günümüzün Türkiye topraklarında (eski roma imparatorluğunun toprakları) birçok kilise kurmuştur.
Paskalya (Fransızcası Pâques, felemekçesi Pasen) Türkçeye Rumca Pashalia sözcüğünden türeyerek girmiştir. [Rumca Yunancanın bir diyalektidir. ]
İsa (Ιησούς , Jésus-Christ) MS 29–33 yılları arasında çarmıha gerildi. Paskalya bayramına dair en eski kayıtlar 2. yüzyıla aittir, bununla birlikte İsa'nın dirilişinin anılması muhtemelen daha eski tarihlere dayanır.
[Yeni ahite (Fransızca Nouveau Testament) veya Yeni Antlaşma Kitab-ı Mukaddes'te Eski Ahit'in ardından gelen ve Hristiyanlarca kutsal kabul edilen 27 kitapçıktan oluşan bölüm. Yeni Ahit Hristiyanlık'taki en önemli kutsal metinleri kapsar. İncil (Yunanca: εὐαγγέλιον "müjde"), İsa'nın yaşamını, öğretilerini, ölümünü ve dirilişini anlatır. Matta, Markos, Luka ve Yuhanna tarafından kaleme alınmış olan ve yazarlarının adlarıyla anılan dört incil, Yeni Ahit'in (Ahd-i Cedit/Yeni Antlaşma) ilk dört bölümünü teşkil eder. İncil sözcüğü Türkçe konuşan kimseler arasında sıklıkla Yeni Ahit anlamında kullanılır. Bu kullanıma hatalı olsa dahi Türkçe Hristiyan kaynaklarda da rastlanabilir. Bu kaynaklarda Müjde sözcüğü de Yeni Ahit anlamında kullanılır.
Eski Ahit, yani Musanın beş kitabı ( Yaratılış: Genèse; Çıkış "Tevrat": Exode; Levililer "Tevrat": Lévitique; Sayılar "Tevrat": Nombres ; Tesniye: Deutéronome kapsamaktadır. Ve çoğu insan tarafından yanlış bilinen: iki ahit, iki kitap, aynı değer tartışmalarına karşılık, eski ahit hristiyanlar tarafından sadece Yeni ahiti anlamak İçin okunulur ve okunmalıdır.)]
Yeni Ahitte geçen, Hristiyanlıkta ki Çileden bir gün sonraki İsa'nın dirilişi, Paskalyada anılır.
Avrupa'nın hristiyanlık döneminden önceki kutlanan çeşit Ayinler, kutlamalar ve bayramların Baharın gelişini kutlama şekilleriyle birleşen Paskalya, Türk milletlerin Ergenekon'dan demirden dağı eritip çıkmalarını, baharın gelişini, doğanın uyanışını temsil eden, Doğu Türkistan'dan Balkanlara kadar tüm Türk kavimleri ve toplulukları tarafından, MÖ 8. yüzyıldan günümüze kadar her yıl 21 Mart'ta kutlanır Nevruzla karşılaştırılabilir.
Paskalya tüm Hıristiyanlar tarafından kutlanır. Yaygın olarak kiliselerde düzenlenen ayinlerin dışında, kutlandığı ülkeye göre değişik gelenekler vardır. Bunlar arasında en yaygını şahısların birbirine genellikle çikolatadan yapılan
Paskalya tavşanı ve Paskalya yumurtası hediye etmesidir.
